برخی کارشناسان صنعت دام بر این باورند که جایگزینی گیاهان علوفه‌ای کم آب‌بر با کنجاله سویا می‌تواند مصرف کنجاله سویا را کاهش دهد، اما در بخش طیور امکان جایگزینی وجود ندارد.
با توجه به تولید سالانه حدود ۱۶ میلیون تن ذرت علوفه ای و حدود ۹۰۰ هزار تن ذرت دانه ای در کشور، اولویت ما توسعه کشت سورگوم دانه ای است، زیرا به شدت به ذرت دانه ای در تامین خوراک دام و طیور وابسته هستیم.
وزارت جهاد کشاورزی اختصاص یارانه برای مصرف سورگوم را به منظور رقابت پذیری این گیاه کم آب بر نسبت به ذرت دانه ای وارداتی برای تامین خوراک دام و طیور و توسعه کشت آن در کشور مصوب کرد.
در همین رابطه سید احمدرضا سید علیان مدیرکل دفتر بهبود تغذیه و جایگاه دام معاونت امور تولیدات دامی گفت: در حال حاضر برای عرضه و جایگزینی کنجاله‌های کلزا، پنبه دانه، آفتابگردان و ذرت خوشه‌ای در سامانه بازارگاه، علاوه بر معادل‌سازی غذایی، مجوز تخصیص ارز نیمایی را با دستور وزیر جهاد کشاورزی گرفته‌ایم و در سامانه بازارگاه نیز کارسازی شده و دامداران می‌توانند این اقلام را خریداری کنند.
سیدعلیان می گوید: برای تامین کنجاله سویا با توجه به مسافت‌های طولانی از کشور مبدا تولید کننده و همچنین تحریم‌ها، با مشکلاتی مواجه می شویم، از این رو تنوع‌بخشی به خوراک دام و طیور و جایگزینی گیاهان کم‌آب‌بر، فشار را از مصرف کنجاله سویا برمی‌دارد.
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه و جایگاه دام معاونت امور تولیدات دامی گفت: بر اساس برآورد سال ۱۴۰۲ سالانه حدود ۴.۵ میلیون تن کنجاله سویا و ۱۰ میلیون تن ذرت برای تامین خوراک دام و طیور وارد کشور می‌شود، اما ارز نیمایی در سال نخست به میزان ۱۰ درصد کنجاله سویا برای جایگزینی سه کنجاله کلزا، پنبه دانه و آفتابگردان تخصیص می‌یابد و بازرگانان می‌توانند با ارز نیمایی این سه قلم کنجاله را وارد کنند.
شناسایی بذر مناسب لازمه جایگزینی نهاده دامی با گیاهان علوفه ای کم‌آب‌بر
آقای فضل خرم مدیرعامل اتحادیه تعاونی دامداران متحرک عشایر گفت: اگر الگوی مصرف را بدرستی تعریف کنیم، امکان جایگزینی گیاهان علوفه ای کم آب به جای کنجاله سویا وجود دارد.
به گفته او، دامداران باید جیره غذایی مورد نیاز دام را تامین کنند، حال جایگزینی با چغندر علوفه ای و سورگوم منجر به صرفه جویی بخشی نهاده وارداتی می شود.
خرم با بیان اینکه لازمه جایگزینی نهاده های دامی با گیاهان علوفه ای کم آب مستلزم شناسایی بذر خوب است، افزود: دولت باید حمایت های لازم از باب قیمت و پروتئین مطلوب داشته باشد تا با جایگزینی گیاهان علوفه ای، مواد مورد نیاز دام تامین شود.
اکنون برای تنوع‌بخشی به خوراک دام و طیور حدود ۱۳ قلم نهاده از جمله کنجاله کلزا، کنجاله پنبه دانه، کنجاله آفتابگردان، ذرت خوشه‌ای یا سورگوم و چند قلم گیاهان کم‌آب‌بر را به معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی برای ورود و عرضه در سامانه بازارگاه نهاده‌ها معرفی کرده‌ایم.
تامین اسید آمینه مرغ از طریق کنجاله سویا دست یافتنی است
آقای علی ابراهیمی مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: در واحدهای مرغ گوشتی اصلی ترین ماده مورد نیاز خوراک، تامین پروتئین اسید آمینه است که کنجاله سویا یکی از مطمئن ترین نهاده ها به شمار می رود که می تواند اسید آمینه های مورد نیاز را تامین کند.
به گفته او، با توجه به محدودیت تامین و مصرف دیگر نهاده های دارای اسیدآمینه، اکنون جایگزینی در خصوص مرغ های گوشتی نداریم.
ابراهیمی ادامه داد: استفاده از نهاده های جایگزین که از لحاظ تامین پروتئین و ضریب تبدیل قابلیت رقابت با کنجاله سویا را داشته باشد و دستگاه گوارش مرغ را به خطر نیندازد، وجود ندارد.
مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی گفت: با جایگزینی سورگوم به جای کنجاله سویا محدودیت مصرف وجود دارد.
جایگزینی با خوراک دام توجیه اقتصادی گله را از بین می برد
آقای حمیدرضا کاشانی رئیس هیئت مدیره اتحادیه مرغداران میهن گفت: در واحدهای تخم گذار امکان جایگزینی گیاهان کم آب به جای کنجاله سویا وجود ندارد.
او با اینکه استفاده از گیاهان کم آب و نهاده های دیگر جایگزین کنجاله سویا در هیچ یک از کشورها جواب نداده است، افزود: غذای اصلی مرغ تخم گذار کنجاله سویا، ذرت و در برخی کشورها گندم و جو است.
کاشانی ادامه داد: بنابر آمار این ۴ قلم ۸۰ تا ۹۰ درصد غذای اصلی طیور را تشکیل می دهد و استفاده از گیاهان کم آب و جایگزینی با خوراک دام توجیه اقتصادی گله را از بین می برد.
سورگوم به عنوان یک گیاه قابل استفاده در خوراک دام و طیور با شوری و کم‌آبی سازگاری خوبی دارد، به همین خاطر گسترش سطح زیر کشت آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌است و می‌تواند بخش قابل توجهی از نیاز فعالان بخش پرورش دام و طیور به علوفه را تامین کند.
امکان جایگزینی گیاهان کم‌آب‌بر در جیره غذایی طیور وجود ندارد
آقای پرویز فروغی دبیر کانون پرورش دهندگان مرغ گوشتی گفت: اکنون ذرت و کنجاله سویا بیشترین نهاده مورد نیاز کشور را شامل می شود و امکان جایگزینی نهاده های دامی وجود ندارد.
به گفته او، کلزا به عنوان مکمل سویا مورد استفاده قرار می گیرد چراکه مصرف زیاد آن به جوجه صدمه می زند.
فروغی گفت: گرچه در برخی مواقع مرغداران به سبب قیمت پایین از کلزا و گندم استفاده می کنند، اما امکان جایگزینی آن به طور کامل در جیره غذایی طیور وجود ندارد.
ضرورت ترویج استفاده از گیاهان کم‌آب‌بر در بخش دامپروری
آقای افشین صدردادرس گفت: جایگزین کردن گیاهان کم آب به جای کنجاله سویا در بخش دامپروری باید در دستور کار قرار گیرد تا خروج ارز از کشور کاهش یابد.
به گفته او، استفاده از گیاهان کم آب‌بر در بخش دامپروری باید ترویج داده شود تا تولیدکنندگان به نسبت به استفاده رغبت داشته باشند.
صدردادرس ادامه داد: با جایگزین کردن گیاهان کم آب به جای نهاده وارداتی، میزان آب مجازی مصرفی در این بخش کاهش می‌یابد.
مدیرعامل اتحادیه دام سبک گفت: اگر با جایگزینی گیاهان کم آب همچون سورگوم در بخش دامپروری، میزان انرژی مورد نیاز دام تامین شود و از طرفی برای تولیدکننده توجیه اقتصادی داشته باشد، دامداران از این موضوع استقبال می‌کنند.
با توجه به محدودیت منابع آبی، بخش اعظم ذرت و کنجاله سویا از طریق واردات تامین می شود که جایگزینی گیاهان کم آب‌بر و ذرت علوفه ای می تواند در کاهش خروج ارز از کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.
