محصولات استاندارد و گواهیشده کشاورزی که تحت شرایط ویژه تولید شده و از نظر وجود باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی شرایط مناسبی برای سلامت افراد جامعه دارند، از اهمیت زیادی برخوردار میباشند؛ برخی فعالان بخش کشاورزی با رعایت اصول تولید این محصولات، آنها را تولید و به بازار عرضه میکنند اما دراین میان با مشکلات و چالشهایی نیز مواجه هستند.
صفیه پذیره، متخصص کشاورزی، مدیر کنترل کیفی محصولات گواهیشده و تولید کننده این محصولات در استان فارس است و محصولاتی مانند لوبیا، صیفیجات و گیاهان دارویی را بهصورت استاندارد و گواهیشده تولید میکند، از جمله مهمترین مشکلات این حوزه را نبود بازار مناسب برای محصولات گواهی شده میداند.
محصولات استاندارد یا گواهی شده
خانم پذیره در مورد چگونگی تولید این محصولات توضیح میدهد: برای تولید این محصولات ابتدا فرد متقاضی باید در سامانه «سماک» جهاد کشاورزی ثبتنام و یک کد شناسایی برای او صادر شود و در مراحل بعدی، محصول زیر نظر کارشناسان سازمان استاندارد تولید میشود.
برای تولید این محصولات از روشهای تلفیقی جهت مبارزه با آفات و کود دهی استفاده میکنیم و تلاش ما در جهت تولید محصولات سلامتمحور است؛ با آموزش و ترویج در بین کشاورزان از آنها میخواهیم با مصرف درست کودها و سموم، رعایت دوره کارنس سموم و… محصولات استاندارد تولید و به جامعه عرضه شود؛ وی میگوید: سمومی را به کشاورزان توصیه میکنیم که کمخطر بوده و دوره کارنس کوتاهتری داشته باشند.
نظارت دقیق بر باقیمانده مواد شیمیایی
این مدیر کنترل کیفی محصولات گواهیشده توضیح میدهد: برای تولید محصولات گواهیشده، باید باقیمانده مواد مختلف در این محصولات بررسی و در حد استاندارد باشد و از حدود مجاز آن فراتر نرود؛ بهطور مثال مشخص میشود که برای یک محصول میزان مجاز نیترات باقیمانده چه اندازه است و باید آن مقدار را رعایت کرد که البته ما با تلاشهایی که انجام دادهایم، گاها توانستهایم برخی محصولات را با باقیمانده مواد شیمیایی به مراتب پائینتر از حد استاندارد را نیز تولید کنیم. پس از اندازهگیری باقیمانده مواد شیمیایی مختلف در صورت تائید برای آنها گواهی لازم صادر میشود.
نبود بازار مناسب
خانم پذیره در پاسخ به سوالی در مورد وجود بازار مناسب برای محصولات تولیدی، عنوان میکند: متاسفانه از این نظر شرایط مناسبی وجود ندارد و انتظار داریم محصولی را که بهصورت استاندارد و گواهی شده تولید میکنیم، با قیمت مناسبتری نسبت به محصولاتی که نظارتی روی تولید آنها وجود ندارد، به فروش برسد، اما چون شرایط آن فراهم نیست، ناچار با همان قیمت محصولات عادی در بازار به فروش میرود که این مسئله باعث کاهش انگیزه کشاوزران برای تولید محصولات استاندارد میشود و لازم است که فکری به حال این موضوع صورت گیرد؛ برخی از شرکتهای بستهبندی و فروش صنایع غذایی حاضرند محصولات ما را خریداری کنند اما با برند خودشان میفروشند و در این میان عملا سود بیشتری به کشاورز نمیرسد.
دلگرمی به تولید
خانم پذیره اضافه میکند اما با وجود چنین مشکلاتی، به دلیل اینکه با برخی اقدامات مدیریتی برای تولید محصولات سالم، هزینههای تولید را کمتر میکنیم، این کمک میکند که تولیدکننده زیاد متضرر نشود و توجیه اقتصادی داشته باشد. هرچند که چنین موضوعی مستلزم شناخت بسیار خوب از چگونگی تولید این محصولات است و شاید هر کشاورزی نتواند به این شکل تولید نماید اما اگر تولید محصولات استاندارد به درستی تولید شود، ضمن اینکه هزینهها کمتر خواهد شد، عملکرد هم پائین نمیآید و در نتیجه تولید کننده زیان نخواهد کرد اما کشاورزانی که اطلاعات کافی در این مورد ندارند، ممکن است نتوانند چنین نتایجی کسب کنند.
چالشها
از جمله مهمترین چالشهای این کار، همین بازار فروش محصولات است و باید شرایطی فراهم باشد که این محصولات را از تولید کننده بخرند و به دست مصرف کنندگان برسانند؛ از طرفی برای آشنایی بیشتر کشاورزان، لازم است کلاسهای آموزشی و ترویجی برای آنها برگزار شود؛ همچنین تهیه نهادههای مورد نیاز بهصورت یارانهای برای تولید محصولات گواهی شده نیز از ضروریات است که باید دولت مد نظر داشته باشد.